Tasarımın Oscarları Londra Tasarım Müzesi'nde‏

Tasarım dünyasının Oscarları olarak bilinen ve geçtiğimiz ay Londra’da düzenlenen ödül töreniyle sahiplerini bulan ‘Dünyada Yılın En İyi Tasarım Ödülleri’ şimdilerde Londra Tasarım Müzesi’nde sergileniyor. 

Amerika’dan Japonya’ya Almanya’dan Rusya’ya kadar 94 farklı tasarımın aday gösterildiği ödüller Mimari, Mobilya, Moda, Grafik, Dijital, Ürün ve Ulaşım kategorilerinde yarışmıştı.

Bu yıl altıncısı düzenlenen Tasarım Ödülleri’nin mimari tasarım dalında güçlü adaylarından biri Türkiye’nin ve dünyanın yakından tanıdığı bir isimdi. Orhan Pamuk.. 

İstanbul Çukurcuma’da geçtiğimiz yıl ziyarete açtığı Masumiyet Müzesi ile Tasarım Ödülleri’ne aday olan Orhan Pamuk ve eseri, Renzo Piano’nun Batı Avrupa’nın en yüksek binası olarak yaptığı Londra’daki Shard Kulesi, Zaha Hadid’in Beijing’deki Galaxy Soho binası, Mimar Louis Kahn’a ölümünden 40 yıl sonra adaylık getiren New York’un Dört Özgürlük Parkı gibi önemli isimler ve eserlerle yarışmıştı. 

Aday olması beni şaşırtmadı çünkü müze, aynı isimdeki kitaptan esinlenilerek, üzerinde yıllarca çalışılarak, hayatı biriktirerek ortaya çıkarılmış, çok özel bir yapı. Masumiyet Müzesi’ne ait bir vitrin müzede görülebilecek eserler arasında. Mimari tasarım dalında 60 yıllık sosyal konut tesisini modernize ederek Fransız stiliyle birleştiren Paris’teki ‘Tour Bois-le-Prêtre’ binası ödüle layık görülen tasarım oldu.

Ürün kategorisinde ödül kazanan eser ise gelişmekte olan ülkelere pratik yolla tıbbi malzeme ulaştırmayı hedefleyen ‘Yamoyo yarım kiti’. Coca Cola çalışanlarının Zambiya’ya ziyaretleri sırasında ortaya çıkan fikir üzerine üretilen ürün, vücuttaki sıvı kaybını önlemeyi amaçlıyor.

Ulaşım alanında ‘katlanabilir tekerlek’ fikri ve projesiyle yeni bir uygulamaya imza atan ekip tekerleğin kullanımına, icadından bugüne ilk kez yeni bir soluk getirmişe benzer. Tekerleğin en küçük alanlarda bile rahatlıkla taşınabilmesine odaklanan proje ile tekerlekli sandalyeleri bagajda taşımak artık çok da imkansız gibi görünmüyor.

Digital kategoride, İngiltere hükümetinin yeni web sayfası ‘Gov.uk’, tüm kategoriler arasında en iyi tasarım ödülünün sahibi. Klasik ve sade bir tasarıma sahip olan sayfa tasarımı, en çok ilgi çeken eserler arasındaydı. 

Mobilya kategorisinde aday olarak gösterilen ve ödüle layık görülen eserin sahibi, Medici Başkanı olarak adlandırılan, İtalyan markası Mattiazzi için endüstriyel tasarımcı Konstantin Grcic tarafından tasarlanmış ahşap sandalye.

Moda alanında ödüle layık görülen eser ise, Harper’s Bazaar ve Vogue’un 20.yy’ın ortalarında fırtına gibi esen efsanevi moda süperstarı, yazarı, yayın yönetmeni Diana Vreeland’in hayatını anlatan ve yönetmen  Lisa Immordino Vreeland’in objektifinden yansıyan ‘The Eye Has To Travel’ belgeseli. Yönetmen Vreeland’in eşinin büyükannesinin hayatını beyazperdeye yansıttığı belgesel bir anlamda 20. yy.tarihine de ışık tutuyor.

Grafik kategorisinde ise John Morgan’ın Venice Architecture Biennale’i için tasarladığı yazı karakteri ödüle layık görüldü.

Hem ödüllü eserler hem de aday gösterilen bu özgün eserlerin çoğu, 7 Temmuz’a kadar tasarım meraklılarının ziyaret edebileceği Londra Tasarım Müzesi'nde görülebilir.

Tasarımı hayatın içinden bir kesit olarak gören, hayatı anlamanın ve dünyayı daha iyi yaşanacak bir yer haline getirmenin bir aracı olarak değerlendiren Londra Tasarım Müzesi, yıllardır dünyanın en iyi tasarım ve mimarlarını onurlandıran bir kurum.

Hülya Meral

SAATCHI GALERY'DE SOVYET RUSYA'NIN YÜZLERİ

Nihayet Londra’da güneşin tanıdını çıkarmaya başladık. Yine de havasına güven olmayan bu gri şehirde yaşamanın altın kuralı, çantada mutlaka bir şemsiye ve mevsimlik bir ceket bulundurmak. İngilizler güneşi görür görmez  parklara akın etmiş bile. Sokaklarda yüzü güneşe dönük ne kadar cafe varsa her biri hıncahınç dolu. Bu güzel havada yapılacak en güzel şey havanın tadını çıkarıp siesta yapmaktı ama ben şansımı uzun zamandır ziyaret etmeyi planladığım Saatchi Galery’den yana kullandım. 

Londra’nın en işlek meydanlarından Sloane Square’de bulunan, yılda 600 bin kişi ve 1.000 okulun gezdiği Galeri, önceki yıllarda Amerika, Hindistan, Almanya, Çin ve Kore’nin önemli new art sanatçılarının eserlerini sergilemiş. Galeri’nin bu seferki konuğu Sovyet Rusya. 

Geniş bahçesini geçtikten sonra zemin kattan itibaren başlayan 15 galeriyi üst katlara doğru sırasıyla gezmeye başlıyorsunuz.

Saatchi Galery'nin Sovyet Rusya'ya ayrılan galerilerinde, Eski Sovyetler Birliği’nin ardından toplumdan dışlanmış olan suçlular, yoksullar, hayat kadınları, uyuşturucu bağımlıları, evsizlik, kimsesizlik ve şiddet, 18 çağdaş Rus sanatçısının fotoğraf karelerine, tablolarına, eserlerine yansımış.

Ülkelerin politikaları değiştikçe bundan en çok etkilenen o kararları alan bürokratlar değil bilfiil o kararları uygulamak zorunda olan halk olur. 

Komünizmin ülkede çöküşüyle ortaya çıkan karmaşada yaşanan kaotik geçiş süreci ve bunun getirdiği kırılganlık, hiçlik, acı, öfke ve tiksinti, yaralı, orantısız ve kanserli organlarla, kan ve irinli bedenlerle, derin ama yaşlı, hasarlı, ‘rahatsız edici’ vücutlarla, bir teatrallik içinde verilmiş.

Galeri’nin bu bölümünü gezmek hassas mideler için oldukça güç ama sergilenen fotoğrafları gördükçe sarsılmamak mümkün değil. Özellikle komünizm sonrası geçiş sürecinde yaşayan Sovyet Rusya'nın yüzlerinin ilk kez İngiltere’de sergilenebildiğini düşününce..

Bir diğer galeride vücutlarında ağır dövmeleriyle ve çıplak vücutlarıyla Rus hapishanelerindeki tutukluların kan, şiddet, acı içeren fotoğrafları sergileniyor.  Hükümlüler sadece tattoolu vücutlarıyla değil gözleriyle de çok şey anlatmışlar.

Yıllarca müzikal sahnelerinin dekorasyonunu üstlenmiş olan klasik- postmodernist sanatçı Valery Koshlyakov’un 1995’te kartonlar üzerine ‘sticky art’ tekniğini kullanarak çizdiği Paris Grand Palace eseri, sıcak ve etkileyici renkleri ve kullandığı malzeme dolayısıyla ilgi çekici.

İtiraf etmeliyim ki beni en çok etkileyen Galeri 15’te yer alan İngiliz heykeltıraş sanatçısı Richard Wilson’ın geri dönüşümlü petrolü, beyaz duvarlar ve kolonlar içindeki sonsuz açık havuza yerleştirdiği simsiyah petrol havuzu 20:50 oldu. 

Eseri ilk gördüğünüzde aslında tavanda asılı bulunan beyaz zeminin ve ışıklandırmaların yerde olduğunu düşünüyorsunuz ama sonra ışıklandırmanın yönünü fark edip içi petrol, yani sıvı dolu simsiyah cilalı zemine daha doğrusu havuza baktığınızı anlıyorsunuz. 

Alan sanatçı tarafından o kadar matematiksel değerlendirilmiş ki holografik yanılsama yaşamamanız mümkün değil. Sizi kendi içine alıp siz de eserin içinde bir tonmuşsunuz gibi kullanıyor. Kolonlar ve mükemmel açılar sayesinde eserin nerede başlayıp nerede bittiğini fark edemiyorsunuz. Boşuna değil 20:50 ölmeden önce görülmesi gereken 1.000 eserden biri seçilmiş.

Londra'ya yolunuz düşerse sürekli değişen galerileri ve sanatçılarıyla, festivalleri, workshopları ve etkinlikleriyle, sürekli kendini yenileyen dinamizmiyle sanatın içinde sanat yaşatan Saatchi Galery'yi görmeden dönmeyin. 

 Hülya Meral

BBC MediaCityUK'de Bir Gün

Merkezi Londra`da bulunan dunyaca unlu basin kurulusu British Broadcasting Corporation`in yani BBC`nin Manchester`daki MediaCityUK binasindayim. 

Adindan da anlasilacagi gibi tek bir binadan degil, studyolari, radyolari, yonetim binasi, spor servisi, yaziisleri derken `medya ussu` haline gelmis devasa alana geldigim an saskinligimi gizleyemiyorum. Bes yil once Manchester`a geldigimde BBC, sehrin unlu caddesi Oxford Road uzerinde, 3 katli, dis cephesi toz pembeye boyali eski bir binadan ibaretti.

Kanalin bulundugu binanin arazisi, yaklasik bir yil once 10 milyon pounda satilmis, BBC ise Salford`taki yeni medya ussune -ekibini genisleterek- tasinmis. Ozellikle Londra BBC calisanlarindan pek cok kisi MediaCityUK`de, diger ismiyle BBC North`ta gorev yapmak uzere Manchester`a yerlesmis.

Kanalin buraya tasinmasiyla cevresi de bir o kadar degisime ugramis. Keza bulundugu alanda oncesinde sadece Imperial War Museum varken simdilerde cevresi bes yildizli otellerle, rezidanslarla ve yeni kurulmus sirket binalariyla cevrili.

Evening News gazetesinin haberine gore, Salford`taki konut fiyatlari, Londra BBC calisanlarinin bolgeye tasinmasiyla birlikte yuzde 6.8 oraninda artis gostermis. Manchester Old Trafford Stadyumu ve Avrupa`nin en buyuk alisveris merkezi Trafford Center`a yakin insa edilen yeni medya ussu, bolgeyi daha cazip hale getirmis.

Birlesik Krallik parlementosuna sorumlu, fakat calismalarinda ozgur hareket eden BBC, gelirini televizyon ve radyo alıcıları için ödenen yıllık ruhsat ücretlerinden sagliyor. Bu sebeple reklam yayinlanmiyor. Bunyesindeki radyo ve televizyonlarda hukumet politikalarina ve sosyal olaylara iliskin gorus belirtmek ve bunlari yayinlama konusunda ciddi bir serbestlik soz konusu. Keza kanal, David Cameron`in parlementoda muhalefete karsi yaptigi aciklamalari canli yayinlayabiliyor ve taraflarin hararetli konusmalarini tum halk televizyonlarindan izleyebiliyor.

Ayni durum halkin sagligini veya insanlarin butcesini tehdit edecek bir durum soz konusu ise de gecerli. Reklam kaygisi gudulmedigi icin uzmanlar cikip marka ismi telaffuz ederek sorunu tartisiyor, halki bilgilendiriyor. 

En yakin ornegini yakin zamanda musterilerine dana eti yerine at eti satisi gerceklestiren Tesco market zinciri orneginde izledik. Firma halkin gozunde kaybettigi guveni yeniden kazanmak icin aciklama yapti ve Tesco Genel Muduru Philip Clarke Youtube`a `bize guvenmenizi istiyoruz` videosu eklemek durumunda kaldi.

BBC yayinlarinin yuzde 8`i MediaCityUK`den

BBC tarihinin en iddialı projelerinden biri olan MediaCityUK, kanal icin onemli, cunku su an yapilan radyo ve televizyon yayinlarinin yuzde 8`i bu uste gerceklestiriliyor. Yakin zamanda bu oranin yuzde 20`ye ulasmasi planlaniyor. Uretim, teknoloji geliştirme, eğitim ve dijital medya için Londra dışında yeni bir mükemmellik merkezi oluşturmak ana hedef.

BBC North Direktoru Peter Salmon, amaclarinin Avrupa'nın en ileri yayın merkezinin geliştirilmesi oldugunu belirterek, bunyelerinde BBC Breakfast, Blue Peter, Dragon's Den, Match Of The Day, You And Yours, Question Of Sport programlarinin hazirlandigini soyluyor. 


BBC`nin Cbeebies projesindeki 10 online icerigin ve urununun de yine MediaCityUK tarafindan yurutuldugunu ileten Salmon, 2.300 calisaniyla BBC Sport, BBC Children, Blue Peter ve Radio 5 icin dogrudan sorumlu olduklarinin altini ciziyor. Salmon`a gore MediaCityUK eglence, egitim, drama ve muzik icin buyuk bir sahne.

Ana binadan iceriye girdiginiz andan itibaren enerjisiyle sizi icine ceken kanalin giris katinda, Manchester United ve Manchester City futbol maclarinin ve diger spor haberlerinin hazirlandigi BBC Sport yer aliyor.  

Spor servisinin hemen yanibasinda ise pek cok kisinin ilgiyle takip ettigi BBC Breakfast studyosu yayin yapiyor. Programin sunuculugunu 1988`de kanalda muhabir olarak calismaya baslamis, sonrasinda da 4 yil BBC Washington temsilciligi gorevini yurutmus Bill Turnbull ile Susanna Reid, Charlie Stayt, Louise Minchin, Stephanie McGovern, Mike Bushell gibi deneyimli gazeteciler ustleniyor.

BBC Breakfast Studio

Spor programlarinda Hologram teknolojisi

Bu binadan cikip baska bir binada yer alan studyolari geziyoruz. Unlu spor programi Question Of Sport ve Match Of The Day`in yayinlandigi BBC Sport studyosunda, kullandiklari infrared kameralardan ve dunyada yeni yeni uygulanmaya baslanan hologram teknolojisinden bahsediliyor. Hologram sayesinde farkli mekanlardaki futbolcular sanki studyodaymis gibi ekrana yansitilabiliyor, yorumlari aliniyor. Bu teknolojiyi ilk defa gectigimiz yil 25 kamerayla CNN International uygulamisti. Hologram teknolojisi yayincilik acisindan onemli bir asama, zira onumuzdeki 10 yil boyunca medyada cok sik kullanilacak bir yontem olacagi ongoruluyor.

BBC`nin kendi gelistirdigi `STAGEBOX` teknolojisi

BBC, 8 Nisan itibariyle kendi gelistirdigi yeni bir yayin teknolojisi uyguladigini duyurdu. Stagebox adi verilen teknoloji ile program yapımcıları, canli yayin sirasinda standart Internet Protokolü (IP) ağları üzerinden, HD içerik sağlayan bir kamera arkasına takılan cihaz sayesinde birden fazla kameraya bağlanabiliyor ve yayın üretebiliyor. Onceleri genellikle coklu kamera kullanimi gerektiren mac yayini sirasinda kullanilan Stagebox, son teknolojik gelismelere uygun olarak uretilmis bir cihaz.



Bu sayede internet uzerinden, HD kalitesinde coklu yayin yapilabiliyor. İçerik aynı zamanda bir bilgisayardan düzenlenebiliyor ve radyo frekans iletim sitelerine internet yoluyla gönderilebiliyor. Bununla birlikte, üretim sürecinde doğrudan kameralar, mikrofonlar, beslemeleri ve network uzerinde kullanilan araclar eszamanli kullanilabiliyor. Bu teknolojiyle, bir internet bağlantısı olan ve gercek zamanli yayin yapan herhangi bir post-prodüksiyon ekibi, farkli kitalarda da olsa goruntuleri profesyonel kalitede aktarabilecek. 

Blue Peter studyosunda renkli kostumler

Gezdigim bir diger studyo, cocuklarin severek izledigi, 6-12 yas arasindaki cocuklar icin hazirlanan Blue Peter programinin yayinlandigi studyo oluyor. Cocuklar bu programa adeta asik. Kendimi bir anda renkli kostumler icersinde buluyorum. Ekip ertesi gunki programa hazirlaniyor. Calisanlar bir anda karsimiza palyaco kostumuyle programin sunuculari Barney Harwood ve Helen Skelton`in cikabileceginden soz ediyor.

Buradan sonraki duragimiz ilgiyle takip edilen BBC Radio 5 studyosu. Yine kullanilan teknolojiden ve programlarin iceriginden soz ediliyor. Finans, Ar-Ge, Future Media ve Haber gruplarinin bulundugu katlari halihazirda calistiklari icin gezemiyoruz ama ortak kullanim alanlari olan mutfak ve mini cafelerini, kisiye ozel, renkli kutulardan olusmus posta kutularinin bulundugu alani görebiliyoruz. 

Konustugum birkac BBC calisani bu medya ussunde calismaktan cok mutlu. MediaCityUK`de calisiyor olmanin heyecan verici oldugunun altini cizen calisanlar, her gun yenilenen teknoloji, gelecek trendleri, ilerici, dinamik ve aktif olarak coklu platformda hayata gecirebilme ayricaligi dolayisiyla yeni olusumdan memnun olduklarini belirtiyorlar. 

BBC Academy gelecegin gazetecilerini yetistiriyor

BBC, bunyesine yeni katilmis genc gazeteci adaylarina egitim- formasyon vermek ve gelecegin gazetecilerini yetistirmek, uretim, liderlik konularinda tecrube kazandirmak icin bir egitim merkezi olan BBC Academy`yi kurmus. 

Produksiyon, Gazetecilik, Editoryal Standartlar, Guvenilirligi Korumak ve Haber Hazirlama- Sunma basliklari altinda verilen egitimlerin icerigi oldukca kapsamli.

Hülya Meral

İNGİLİZLER’İN VICTORIA TARZI TÜRK HAMAMI

 

Manchester’da Victoria tarzda inşa edilmiş, içinde Türk hamamını da barındıran İngilizler’e 87 yıl hizmet vermiş ünlü Victoria Hamamı’ndayım.

 

Gelmeden önce methini o kadar çok duydum ki restorasyon halinde olan hamamın ziyaret gününü yakalayıp İngilizlere Türk hamamını sevdiren bu binanın hikayesini, bir de bilenlerden dinlemek istedim.

Victoria Hamamı Türkiye’deki mermerlerle donatılmış hamamların aksine dış ve iç cephesinde kullanılan zengin terrakota rengi tuğlalarıyla ve görkemli çini ve mozaikleriyle bildiğimiz hamamlardan biraz farklı.

 

1906’da ilk inşa edildiğinde Lordlar tarafından ‘su sarayı’ diye anılan hamama o kadar önem verilirmiş ki, bazı odaların camlarında ve kapıların üst bölümlerinde çok değerli, lekeli cam üzerine çizilmiş dekoratif vitraylar resmedilmiş.

 

Hamam bugünlerde İngilizlerin daha da bir ilgi odağı halinde çünkü ilk kurulduğu yıldan 1990’ların başına kadar pek çok çocuğun yüzmeyi öğrendiği, su topu ve yüzme yarışlarına hazırlandığı,her yaştan insanın sosyal alan olarak kullandığı bu hamam 1993’ten beri kapalıymış.
 

Binayı ayağa kaldırmak ve eski görkemine kavuşturmak amacıyla restorasyona ihtiyaç duyulmuş ancak gerekli rakam bulunamadığı için hamam kaderine terk edilmiş. Hamamın kaderi, BBC’nin restorasyon programında konuya yer verilmesiyle değişmiş. Program sonrasında halk sokağa dökülüp eylem yapmış ve büyük bir kalabalık o kadar destek olmuş ki Victoria Hamamı restorasyon çalışmaları için 3.5 milyon poundluk ödüle layık görülmüş.

 

Dolayısıyla şimdilerde canla başla çalışılan ve kısa bir süre sonra hizmet vermeye başlayacak olan hamam, Britanya’nın en sevilen restorasyon projesi. Sadece tavanı için ödülün yarısı kullanılmış bile. Öte yandan bakımsız halde bulunan binada kırılan dekoratif vitraylar gönüllü uzmanların desteği sayesinde yeniden ortaya çıkarılmaya hazırlanıyor. Gönüllüler her gün gelip temizlik yapıyor, kafesinde hizmet veriyor.

 

Binanın zevkli bir mimarisi var. Türk hamamı, 3 büyük yüzme havuzu, çamaşırhane, slipper bath denilen ayaklı küvet, İngiltere’deki ilk jakuzi Aeratone görülesi alanlardan.

 

Community room dedikleri zamanın gençlerinin tanışıp flört edip evlenecekleri kişiyi buldukları odalar, camları vitraylarla süslenmiş dinlenme odası ve havuzun çevresindeki civit maviye boyalı 53 soyunma odası Victoria Hamamı'nın diğer bölümleri. Hamam, sadece Manchester halkının değil çevre şehirlerden gelenlerin de gözdesi olmuş yıllarca.
 

Türk Hamamı bölümü sahici bir banyo için kullanılan bir alan. Çok sıcak olduğundan 3-5 dakika zaman geçirdikten sonra ferahlamak için havuza geçilirmiş. Açıkça belirtmem gerekir ki büyük havuzdan sonra en çok önemsenen yer bugün bile burası.

 

İngiltere’nin ilk jakuzisi olan Aeratone ise psikolojik rahatlama ve zihinsel dinginlik için tercih edilirmiş. Kişi jakuzinin içindeyken cihazı idare eden başka biri de kumanda masasında ısıyı veya suyun şiddetini ayarlamakla görevlendirilirmiş.

1930’lu yıllarda fiyatlarısınıfa göre değişen havuzlardan biri 1. sınıf ve erkeklere ayrılmış. Diğer iki havuz 2. sınıf, erkek ve kadın havuzları olarak kullanılmış. Bu havuzlar kadınlar ve erkekler için cemiyet hayatının lokal sosyalleşme alanı olmuş.
 

Havuzda vakit geçirdikten sonra üst kattaki odalarda sohbetler gerçekleşir, arkadaşlıklar kurulur, eğlenceler düzenlenirmiş. 1. sınıf erkek havuzuna çoğunlukla günün erken saatinde mayosuz, çıplak girmek adettenmiş.

 

Victoria Hamamı’nın yüzme kulübünde, yüzme ve sutopu yarışlarıiçin 300 profesyonel sporcunun antrenman yaptığını düşünürsek oldukça faal bir bina olduğunu söyleyebiliriz.

 

Özellikle herhangi bir kutlama veya festival varsa tavandan itibaren havuza doğru sarkan ihtişamlı avizeler, bayraklar ve çiçekler alanı güzelleştiren enstanteneler.
 

Kutlamalar için kullanılan büyük havuzun üst katındaki oturma yerleri ve tırabzanlar çıralı çamdan yapılmış. Bugün bile hiç yıpranmamış olan tahta koltuklar hala eski parlaklığını koruyor.

 

Binanın tepesinde bulunan saat kulesi Alison Turn stilinde inşa edilmiş. Restorasyon projesi kapsamında yeniden elden geçirilen saatin bulunduğu kule yerinden sökülmüş,restorasyon bittikten sonra yeniden eski yerine özel bir yöntemle monte edilmiş.

 

Restorasyon bittikten sonra düğün törenleri, film ve fotoğraf çekimi, sanat galerileri için de hizmet verecek olan hamam, akustik ses sistemi dolayısıyla teatral ve müzikal performanslar için de uygun.

 

Restorasyon dolayısyla Nisan- Kasım ayları arasında sadece Çarşamba günleri, haftasonu ise her ayın ilk Pazar günü ziyaret edilebilinecek olan hamam, gerçekleştirilecek aktiviteler, vintage, art ve craft fuarlarıyla eski ihtişamını yakalayacağa benzer.

Hülya Meral